Zyski z unieważnienia umowy kredytu frankowego — 10 skutków ustalenia nieważności umowy CHF
Na podstawie aktualnej linii orzeczniczej uznać należy, że ustalenie nieważności umowy kredytu frankowego, stanowi pod względem ekonomicznym najkorzystniejsze dla kredytobiorców rozwiązanie. Stąd pozwy konstruowane w sprawach frankowych najczęściej zawierają dwa ewentualne roszczenia, z których pierwsze obejmuje roszczenie o ustalenie nieważności umowy kredytu i zwrot wszystkich wpłaconych w wykonaniu nieważnej umowy kwot, a drugie stanowi roszczenie o zapłatę na skutek uznania bezskuteczności niedozwolonych klauzul przeliczeniowych.
Czy warto więc obecnie wystąpić z pozwem przeciwko bankowi o ustalenie nieważności umowy kredytu CHF? Jakie można z tego odnieść korzyści? Co nastąpi po unieważnieniu umowy kredytu?
Poniżej syntetycznie omawiamy korzyści płynące z unieważnienia umowy tzw. kredytu frankowego.
1) Umowa jest traktowana tak, jakby nigdy nie została zawarta.
Skutkiem ustalenia nieważności umowy kredytu frankowego jest traktowanie jej jako nigdy niezawartej. Stwierdzenie nieważności umowy kredytowej powoduje, że taka umowa zostaje wyeliminowana z obrotu prawnego, a skoro umowa nie istnieje, to kredytobiorca nie ma również obowiązku dalszego spłacania rat kredytu, ale także może domagać się zwrotu od banku wszystkiego co wpłacił wykonując nieważną umowę. Ustalenie przez sąd nieważności umowy kredytowej od momentu jej zawarcia oznacza, że nie była ona nigdy prawnie skuteczna i jest nieważna w całości i od początku.
2) Nie trzeba dalej płacić rat kredytu.
Po ustaleniu nieważności umowy kredytowej, kredytobiorca nie jest więc dłużej zobowiązany do comiesięcznej spłaty kredytu obarczonego nieprzewidywalnym ryzykiem. Jednoznacznie można stwierdzić, że największą korzyścią płynącą z unieważnienia kredytu jest „uwolnienie” się od konieczności spłacania comiesięcznych wysokich rat kredytu, które z uwagi na bardzo wysoki kurs CHF stanowią duże obciążenie dla domowych budżetów. Warto pamiętać o tym, że na skutek wprowadzenia do umów kredytów CHF klauzul przeliczeniowych, niejednokrotnie pomimo dokonywania regularnych spłat kredytu przez kilkanaście lat, saldo kredytu frankowego przewyższa obecnie kwotę udostępnionych początkowo kredytobiorcy środków pieniężnych. Przyczyną tego jest wyrażenie przez bank salda kredytu w CHF, pomimo tego, że kredytobiorcy nigdy nie otrzymali do dyspozycji waluty obcej, lecz PLN. Zatem unieważnienie umowy oznacza brak dalszego obowiązku wpłaty dalszych rat na rzecz banku.
3) Należy się rozliczyć z bankiem tylko z pożyczonego kapitału, bez odsetek (tzw. darmowy kredyt)
Bank ma obowiązek dokonania zwrotu na rzecz kredytobiorcy wszystkich otrzymanych w wykonaniu nieważnej umowy wpłat, tj. kwot wpłaconych tytułem rat kredytu, prowizji, odsetek oraz innych kosztów związanych z zawartą umową kredytu. Frankowicz ma natomiast obowiązek zwrócenia dokładnie takiej kwoty, jaką otrzymał od banku tytułem kapitału kredytu przy zawarciu umowy, a więc bez dodatkowych odsetek czy kosztów w postaci prowizji i opłat. Obecnie do rozliczenia dochodzi najczęściej z zastosowaniem teorii dwóch kondykcji, której głównym założeniem jest, iż każdej ze stron przysługuje jej własne roszczenie o zwrot spełnionego świadczenia. Innymi słowy, każda ze stron nieważnej umowy zwrócić musi wszystko to, co od drugiej strony otrzymała. W praktyce rozliczenie kredytobiorcy z bankiem następuje poprzez niedopłatę przez konsumenta brakującej części kapitału lub dokonania przez bank zwrotu nadwyżki nad spłaconym kapitałem.
4) Saldo kredytu spada do zera.
Kolejno ustalenie nieważności umowy skutkuje wyzerowaniem salda kredytu. W konsekwencji przy stwierdzeniu nieważności umowy saldo kredytu wyrażone w CHF, które niejednokrotnie jest po przeliczeniu na PLN zdecydowanie wyższe niż kwota wykorzystanego kapitału kredytu, spada do zera – kredytobiorca po rozliczeniu z bankiem z kapitału kredytu, nie jest już zobowiązany do dokonywania na rzecz banku jakichkolwiek wpłat. Tym bardziej nie musi spłacać salda kredytu ewidencjonowanego w CHF, którego nigdy nie wykorzystał. Pamiętać bowiem należy, że Frankowicze otrzymywali do swojej dyspozycji PLN, a następnie bank jednostronnie ustalał saldo w CHF, do którego spłaty był zobowiązany kredytobiorca.
5) Posiadacze spłaconych kredytów odzyskują od banku kwotę nadpłaty.
Po pierwsze, spłacenie w całości kredytu nie wyłącza możliwości skutecznego dochodzenia w sądzie zwrotu nadpłaconych środków. Przede wszystkim, kredytobiorca może domagać się od banku zwrotu wszystkich wpłaconych pieniędzy, w sytuacji gdy Sąd ustali, że zachodzą przesłanki do stwierdzenia nieważności kredytu. Również więc w przypadku całkowitej spłaty kredytu i zakończenia umowy z bankiem, można złożyć pozew o zapłatę i domagać się zwrotu wszystkie co zostało wpłacone na rzecz banku w wykonaniu umowy lub też zwrotu nadwyżki nad otrzymanym od banku kapitałem kredytu, która zawsze przysługuje kredytobiorcy, w przypadku całkowicie spłaconego kredytu frankowego.
6) Można dochodzić od banku odsetek za zwłokę, które powiększają korzyści.
W wyniku odmowy banku dokonania zwrotu otrzymanych w wykonaniu umowy CHF kwot pieniężnych, konsumenci mogą żądać zasądzenia zwrotu tych kwot powiększonych o odsetki. Jest to dodatkowa korzyść finansowa dla Frankowiczów, która wiąże się ze stwierdzeniem nieważności umowy kredytu zaciągniętego we frankach. Obecnie coraz częściej sądy wydają wyroki na zasadzie tzw. teorii dwóch kondykcji, a bank na mocy takiego wyroku musi oddać kredytobiorcy wszelkie wpłacone przez niego na poczet kredytu kwoty razem z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Można zatem stwierdzić, iż długi proces sądowy to niejednokrotnie dodatkowa finansowa korzyść dla Frankowiczów, ponieważ zasądzone kwoty powiększone są o odsetki ustawowe, które mogą zrekompensować część kosztów poniesionych w celu przeprowadzenia procesu sądowego. Stawka ustawowych odsetek za opóźnienie, wynosi 12,25 % i może jeszcze wzrosnąć, jeśli dojdzie do kolejnej podwyżki stóp procentowych.
7) Jeśli raty były spłacane w CHF możliwy jest zysk na różnicach kursowych.
Na skutek decyzji Szwajcarskiego Banku narodowego kurs franka umocnił się znacząco względem złotówki. Średni kurs CHF oscyluje obecnie wokół 4,97 złotego, ale tak naprawdę za franka szwajcarskiego trzeba już zapłacić powyżej 5 złotych, przy uwzględnieniu pobieranego przez banki i kantory spreadu. W sytuacji jeśli sąd orzeknie unieważnienie umowy kredytowej w oparciu o teorię dwóch kondykcji, bank musi oddać kredytobiorcy kwotę w walucie lub jej równowartość przeliczoną według aktualnego średniego kursu. W ten sposób kredytobiorcy mogą zyskać dodatkowo na różnicach kursowych, bowiem kurs CHF jest obecnie zdecydowanie wyższy, niż przez większość czasu, w którym kupowali i spłacali do banku CHF. W tej sytuacji paradoksalnie wysoki kurs może oznaczać dla konsumenta dodatkowe, znaczne korzyści finansowe.
8) Korzyści z wyroku unieważniającego umowę nie są opodatkowane podatkiem dochodowym.
Unieważnienie kredytu frankowego przez sąd – w odróżnieniu od zawarcia z bankiem ugody – nie jest równoznaczne z pojawieniem się po stronie kredytobiorcy przychodu, z którego musi rozliczyć się z urzędem skarbowym. Korzyść materialna z wyroku ustalającego nieważność umowy kredytu jest kwalifikowana jako przychód z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy i dlatego są wyłączone spod regulacji Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Frankowicze walczący w sądach o ustalenie nieważności wadliwych umów frankowych nie muszą obawiać się, że korzyści z wygranej sprawy sądowej zostaną pomniejszone o podatek dochodowy. Zatem jeżeli dojdzie do prawomocnego wyroku ustalającego nieważność umowy, bank musi zwrócić kredytobiorcy nienależnie pobrane świadczenia, a kredytobiorca nie musi od tego odprowadzać podatku dochodowego.
9) Następuje wykreślenie hipoteki zabezpieczającej spłatę kredytu.
Stwierdzenie nieważności umowy tzw. kredytu frankowego przynosi skutek w postaci nieważności ustanowionych zabezpieczeń spłaty kredytu, w szczególności w postaci hipoteki oraz wszelkich innych umów zawartych w związku z umowa kredytową, np. dotyczących ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, ubezpieczenia nieruchomości, ubezpieczenia na życie. Sprawia to, iż kredytobiorca może wnioskować o wykreślenie wpisu hipoteki z księgi wieczystej nieruchomości, będącej przedmiotem zabezpieczenia kredytu, co korzystnie wpłynie na wartość nieruchomości. Co więc niezwykle ważne – kredytobiorca pozostaje właścicielem nieruchomości, która jest już wolna od obciążeń, a ponadto odzyskuje pełną zdolność kredytową.
10) Po wykreśleniu danych kredytobiorcy z rejestru dłużników, zwiększa się zdolność kredytowa.
Dodatkowo, unieważnienie umowy przekłada się na zwiększoną zdolność kredytową kredytobiorcy w kontekście historii w Biurze Informacji Kredytowej. Prawomocny wyrok ustalający nieważność umowy obliguje bank do wykreślenia informacji na temat zadłużenia kredytobiorcy z bazy danych BIK. Jeżeli bank nie dopełni tego obowiązku, kredytobiorca może wnioskować sam o aktualizację danych. Wykreślenie informacji o posiadanym kredycie frankowym z BIK oczywiście korzystnie wpłynie na zdolność kredytową konsumenta.
Powyższe zyski, jakie można osiągnąć na skutek unieważnienia umowy kredytu, w naszej opinii stanowią wystarczającą zachętę do podjęcia kroków zmierzających do zainicjowania sprawy w sądzie. Po analizie dokumentów przesłanych do Kancelarii, otrzymają Państwo szczegółowe instrukcje odnośnie dalszych działań, a po udzieleniu pełnomocnictwa procesowego, wszystkie dalsze czynności procesowe w Państwa imieniu będzie podejmował ustanowiony w sprawie pełnomocnik procesowy.
KANCELARIA ADWOKACKA
DOMINIKA PEŻYŃSKA
