Wyrok w połączonych sprawach frankowych

Jesz­cze kil­ka lat temu mało kto wyobra­żał sobie, że moż­na unie­waż­nić wadli­wy kre­dyt fran­ko­wy bez wycho­dze­nia z domu. Roz­pra­wy zdal­ne i hybry­do­we, czy też odbie­ra­nie przez sądy zeznań od świad­ków i stron na piśmie, wpro­wa­dzo­ne do sądów jako przej­ścio­we roz­wią­za­nia na czas pan­de­mii, upo­wszech­ni­ły się obec­nie na tyle, że sądy sto­su­ją je coraz czę­ściej. Roz­wią­za­nie to nie­sie obo­pól­ne korzy­ści. Z jed­nej stro­ny pozwa­la zaosz­czę­dzić uczest­ni­kom czas nie­zbęd­ny na dojazd do budyn­ku sądu, a tak­że unik­nąć stre­su zwią­za­ne­go z wizy­tą w sądzie. Z dru­giej stro­ny nato­miast, pozwa­la przy­śpie­szyć pra­cę sądów, któ­re sta­le poszu­ku­ją nowych roz­wią­zań, mogą­cych przy­czy­nić się do spraw­niej­sze­go roz­pa­try­wa­nia i wyda­wa­nia wyro­ków w tak licz­nych obec­nie spra­wach frankowych.

Po korzyst­nych czerw­co­wych wyro­kach TSUE Wydział Fran­ko­wy Sądu Okrę­go­we­go w War­sza­wie, zapew­ne spo­dzie­wa­jąc się nasi­lo­nej fali nowych pozwów, testo­wał nowe, inno­wa­cyj­ne roz­wią­za­nie, któ­re ma jesz­cze bar­dziej uspraw­nić pro­ce­sy i przy­spie­szyć wyda­wa­nie wyro­ków. War­szaw­ski Sąd, jako pierw­szy w kra­ju, roz­po­znał naraz 22 powódz­twa fran­ko­we i wydał wspól­ny wyrok. 

Całe przed­się­wzię­cie wyma­ga­ło kil­ku mie­się­cy przy­go­to­wań, a przede wszyst­kim prze­ana­li­zo­wa­nia przez sędzię – SSO Alek­san­drę Orze­chow­ską oraz przez per­so­nel pomoc­ni­czy, wie­lu spraw fran­ko­wych pod kątem podo­bieństw i wyty­po­wa­nia tych, któ­re moż­na było połą­czyć. Na takie roz­wią­za­nie pozwa­la art. 219 KPC, któ­ry mówi że połą­cze­nie kil­ku oddziel­nych spraw do łącz­ne­go roz­po­zna­nia lub tak­że roz­strzy­gnię­cia jest moż­li­we, jeże­li spra­wy pozo­sta­ją ze sobą w związ­ku lub mogły być obję­te jed­nym pozwem. W związ­ku z tym koniecz­ne było prze­pro­wa­dze­nie kil­ku dzia­łań for­mal­nych, któ­re wyma­ga­ły kon­tak­tu z peł­no­moc­ni­ka­mi stron oraz wyda­nie posta­no­wie­nia o połą­cze­niu spraw do wspól­ne­go roz­po­zna­nia. Ponad­to Sąd musiał też ode­brać od stron zgo­dę na udo­stęp­nie­nie pozo­sta­łym uczest­ni­kom infor­ma­cji sta­no­wią­cych tajem­ni­cę bankową.

Ogło­sze­nie wyro­ku i jego uza­sad­nie­nie przez sędzię trwa­ło ok. godzi­ny. Dość spraw­nie prze­bie­gło też w trak­cie ponad­dwu­go­dzin­nej roz­pra­wy prze­słu­cha­nie nie­któ­rych stron – Fran­ko­wi­czów, celem wery­fi­ka­cji ich kon­su­menc­kie­go sta­tu­su w spra­wach, w któ­rych bank to kwe­stio­no­wał. War­to dodać, że za wyjąt­kiem spraw, w któ­rych powo­do­wie pro­wa­dzi­li dzia­łal­ność gospo­dar­czą, sąd pomi­nął dowo­dy z prze­słu­cha­nia stron, uzna­jąc sta­tus kon­su­men­tów po stro­nie powo­dów za bez­spor­ny i wyni­ka­ją­cy z tre­ści wnio­sków kre­dy­to­wych i umów kre­dy­tu, a wszel­kie inne istot­ne dla spra­wy oko­licz­no­ści – za udo­wod­nio­ne doku­men­ta­mi. W oce­nie Sądu wszy­scy powo­do­wie posia­da­li sta­tus kon­su­men­tów w chwi­li zawar­cia umów kre­dy­tu, a uzy­ska­ne przez nich środ­ki z kre­dy­tów zosta­ły prze­zna­czo­ne tyl­ko na cele miesz­ka­nio­we. Ponad­to Sąd uznał, że oko­licz­no­ści wska­za­ne przez bank we wnio­skach dowo­do­wych o prze­słu­cha­nie stron nie mia­ły zna­cze­nia dla roz­strzy­gnię­cia spraw, ponie­waż nawet gdy­by zosta­ły wyka­za­ne, nie skut­ko­wa­ły­by wyłą­cze­niem powo­dów spod przy­słu­gu­ją­cej im ochro­ny kon­su­menc­kiej i nie przy­wra­ca­ły­by sku­tecz­no­ści abu­zyw­nym klau­zu­lom indek­sa­cyj­nym (tj. klau­zu­li spre­ado­wej i ryzy­ka walu­to­we­go) ani klau­zu­li zmien­ne­go opro­cen­to­wa­nia kre­dy­tu. Final­nie sąd uznał, że nie­waż­ność zawar­tych przez stro­ny umów kre­dy­to­wych w cało­ści wyni­ka­ła z bez­sku­tecz­no­ści abu­zyw­nych posta­no­wień wpro­wa­dza­ją­cych do nich ryzy­ko kursowe.

Sąd w uza­sad­nie­niu zazna­czył, że połą­cze­nie spraw do wspól­ne­go roz­po­zna­nia i roz­strzy­gnię­cia nastą­pi­ło ze wzglę­du na toż­sa­mość wzor­ców umow­nych, stan­dar­do­wą pro­ce­du­rę zawie­ra­nia umów, zbli­żo­ną treść pozwów i odpo­wie­dzi na pozew oraz eko­no­mię pro­ce­so­wą. Dzię­ki temu ter­min roz­pra­wy został wyzna­czo­ny znacz­nie szyb­ciej, niż gdy­by spra­wy toczy­ły się oddziel­nie. War­to jed­nak zazna­czyć, że połą­cze­nie spraw jest wyłącz­nie zabie­giem tech­nicz­nym, któ­ry nie pro­wa­dzi do powsta­nia jed­nej spra­wy i nie pozba­wia poszcze­gól­nych spraw ich odręb­no­ści i samodzielności. 

Gene­ral­nie test wypadł pozy­tyw­nie, ale osta­tecz­na opi­nia o tym, czy to nowa­tor­skie roz­wią­za­nie się przyj­mie, będzie zale­ża­ła od nasta­wie­nia Sądu Ape­la­cyj­ne­go w War­sza­wie, któ­ry będzie roz­po­zna­wał połą­czo­ne spra­wy w II instan­cji. Jeże­li połą­cze­nie postę­po­wań nie wzbu­dzi więk­szych zastrze­żeń ze stro­ny sądu dru­go­in­stan­cyj­ne­go, to jest szan­sa na upo­wszech­nie­nie się takie­go roz­wią­za­nia tak­że w innych sądach.

Na ten moment trud­no zatem stwier­dzić, czy  i na ile taki spo­sób roz­strzy­ga­nia spraw fran­ko­wych upo­wszech­ni się w SO w War­sza­wie i w innych sądach kra­jo­wych. Z pew­no­ścią Wydział Fran­ko­wy Sądu Okrę­go­we­go w War­sza­wie, któ­ry od począt­ku swo­je­go ist­nie­nia tj. od kwiet­nia 2021 roku wyzna­cza stan­dar­dy orze­ka­nia w spra­wach fran­ko­wych, jest dla innych sądów kra­jo­wych swe­go rodza­ju dro­go­wska­zem, poka­zu­ją­cym jak roz­strzy­gać spo­ry doty­czą­ce kre­dy­tów w CHF. Nowe roz­wią­za­nia doty­czą­ce roz­po­zna­wa­nia spraw fran­ko­wych spraw­dza­ją się w prak­ty­ce, o czym świad­czy fakt, że naj­moc­niej obcią­żo­ny w kra­ju Wydział Fran­ko­wy SO w War­sza­wie bije z każ­dym kolej­nym mie­sią­cem rekor­dy pod wzglę­dem licz­by wyda­nych wyro­ków. W czerw­cu 2023 r. sędzio­wie tego Wydzia­łu wyda­li aż 670 wyro­ków i po raz pierw­szy w histo­rii jego ist­nie­nia licz­ba wyda­nych roz­strzy­gnięć prze­kro­czy­ła ilość nowych spraw fran­ko­wych, któ­re napły­nę­ły w cią­gu tego miesiąca.

Nie­za­le­że­nie czy oma­wia­ne powy­żej roz­wią­za­nie przyj­mie się w pol­skich sądach, już teraz moż­na zauwa­żyć, jak wie­le spraw fran­ko­wych koń­czy się wyda­niem eks­pre­so­wych, pra­wo­moc­nych wyro­ków unie­waż­nia­ją­cych wadli­we umo­wy kre­dy­to­we. Per­fek­cyj­nie przy­go­to­wa­ny pozew oraz odpo­wied­nio pro­wa­dzo­na przez doświad­czo­ną kan­ce­la­rię fran­ko­wą spra­wa, z pew­no­ścią uła­twi pra­cę sędzie­mu, a to przy­czy­ni się do szyb­sze­go uwol­nie­nia kre­dy­to­bior­cy od tok­sycz­nej umo­wy kredytu.