Ważna zmiana dla kredytobiorców posiadających zobowiązania w PLN – WIRON zastąpi WIBOR

27 grudnia 2022

WIBOR (War­saw Inter­bank Offe­red Rate) to w pierw­szej kolej­no­ści wyso­kość opro­cen­to­wa­nia na ryn­ku mię­dzy­ban­ko­wym w Pol­sce. Gdy ban­ki poży­cza­ją mię­dzy sobą pie­nią­dze, wskaź­nik słu­ży do wyli­cze­nia final­nej kwo­ty spła­ty skła­da­ją­cej się z pożycz­ki oraz jej opro­cen­to­wa­nia. WIBOR nie jest jed­nak wskaź­ni­kiem sta­łym, a w kon­se­kwen­cji poja­wia­ją­cych się zarzu­tów odno­śnie spo­so­bu jego usta­la­nia, a wręcz jego fik­cyj­no­ści, pod­ję­to decy­zje o zmia­nie tego wskaź­ni­ka na WIRON.

Wdro­że­nie WIRON‑u będzie się odby­wa­ło stop­nio­wo, już w grud­niu b.r. uczest­ni­cy ryn­ku będą mogli sto­so­wać WIRON w nowych instru­men­tach finan­so­wych. W 2023 r. ma być reali­zo­wa­na kolej­na faza pole­ga­ją­ca na moż­li­wo­ści ofe­ro­wa­nia przez ban­ku rów­no­le­gle z pro­duk­ta­mi opar­ty­mi na WIBOR-ze, pro­duk­tów opar­tych o WIRON. Następ­nie w 2024 r. ban­ki będą opie­ra­ły swo­je ofer­ty głów­nie na WIRON-ie, eli­mi­nu­jąc stop­nio­wo WIBOR, a w 2025 r. wskaź­nik WIBOR prze­sta­nie być publi­ko­wa­ny, a wszyst­kie dotych­cza­so­we umo­wy z tym wskaź­ni­kiem zosta­ną kon­wer­to­wa­ne na wskaź­nik WIRON.

Nie­któ­re ban­ki już teraz roz­po­czę­ły akcję anek­so­wa­nia umów kre­dy­tów zło­to­wych, stąd poja­wia się pyta­nie, czy trze­ba pod­pi­sać taki aneks?

Ofe­ro­wa­ne anek­sy – zgod­nie ze sta­no­wi­skiem ban­ków – przy­go­to­wy­wa­ne są na wypa­dek, gdy­by WIBOR nie został zastą­pio­ny odgór­nie WIRON-em, tak jak to mia­ło miej­sce w przy­pad­ku doko­na­nia zmia­ny LIBOR na SARON. Gdy doj­dzie do zaprze­sta­nia publi­ka­cji WIBOR‑u, praw­do­po­dob­nie zosta­nie wyda­ne wła­ści­we roz­po­rzą­dze­nie Mini­stra Finan­sów, któ­re wska­żę WIRON, jako zamien­nik z mocy pra­wa zastę­pu­ją­cy WIBOR w umo­wie kre­dy­tu. Już w tym miej­scu trze­ba wyraź­nie wska­zać, że na chwi­lę obec­ną nie­pod­pi­sa­nie anek­su nie wywo­łu­je żad­nych kon­se­kwen­cji, nato­miast jego pod­pi­sa­nie może w przy­szło­ści utrud­niać pro­ce­so­wa­nie się w sądzie z ban­kiem, któ­re­go pod­sta­wą było­by kwe­stio­no­wa­nie wskaź­ni­ka WIBOR.

Jeśli kre­dy­to­bior­ca chciał­by pod­pi­sać aneks, to winien uważ­nie się z nim zapo­znać, a reko­men­do­wa­ne jest tak­że skon­sul­to­wa­nie spra­wy z praw­ni­kiem spe­cja­li­zu­ją­cym się w pro­wa­dze­niu spo­rów z ban­ka­mi, żeby kon­su­ment nie pozba­wił się rosz­czeń lub też nie zmniej­szył szans na wygra­nie pro­ce­su z ban­kiem, jeśli w przy­szło­ści chciał­by taki pro­ces zaini­cjo­wać. Nie moż­na bowiem jed­no­znacz­nie wyklu­czyć, że sto­so­wa­nie przez ban­ki klau­zu­li WIBOR, któ­ra jest nega­tyw­nie oce­nia­na przez praw­ni­ków, w przy­szło­ści zosta­nie uzna­na za klau­zu­lę nie­do­zwo­lo­ną, któ­rej usu­nię­cie z umo­wy, może pro­wa­dzić do nie­waż­no­ści całej umo­wy kre­dy­tu. Może więc dojść do ana­lo­gicz­nej sytu­acji, jak to obec­nie ma miej­sce w spra­wach tzw. kre­dy­tów fran­ko­wych, któ­re są unie­waż­nia­ne z uwa­gi na to, że eli­mi­na­cja klau­zul prze­li­cze­nio­wych pro­wa­dzi do zmia­ny cha­rak­te­ru umo­wy i nie pozwa­la na dal­sze jej wyko­ny­wa­nie. Co istot­ne nale­ży pamię­tać, że część Fran­ko­wi­czów, któ­ra pod­pi­sa­ła róż­ne­go rodza­ju anek­sy, a następ­nie zde­cy­do­wa­ła się zakwe­stio­no­wać swo­je umo­wy w sądzie, musi obec­nie odpie­rać dodat­ko­we zarzu­ty for­mu­ło­wa­ne na kan­wie ich tre­ści przez peł­no­moc­ni­ków ban­ków. Zawar­cie więc takie­go anek­su może oka­zać się w przy­szło­ści pro­ble­ma­tycz­ne dla kon­su­men­ta. Stąd zale­ca­my szcze­gól­ną ostroż­ność w pod­pi­sy­wa­niu anek­sów przed­kła­da­nych przez banki.

Na zakoń­cze­nie doda­my, że wpro­wa­dza­ne zmia­ny są kon­se­kwen­cją powol­ne­go dostrze­ga­nia przez ban­ki pro­ble­mu sto­so­wa­nia staw­ki WIBOR, a eli­mi­na­cja tego wskaź­ni­ka z umów kre­dy­to­wych z pew­no­ścią nie jest przy­pad­ko­wa. Duży wpływ na pod­ję­te dzia­ła­nia mają pierw­sze pozwy, jakie kre­dy­to­bior­cy zło­tów­ko­wi wyta­cza­ją ban­kom, opie­ra­jąc swo­ją argu­men­ta­cję za unie­waż­nie­niem umo­wy kre­dy­tu lub jej odwi­bo­ro­wa­niem, na wadli­wo­ści usta­la­ne­go przez ban­ki wskaź­ni­ka WIBOR, a tak­że posta­no­wie­nie Sądu Okrę­go­we­go w Kato­wi­cach o zabez­pie­cze­niu, któ­re zawie­si­ło sto­so­wa­nie wskaź­ni­ka WIBOR na czas trwa­nia spo­ru sądo­we­go. Nie­za­leż­nie od doko­ny­wa­nej zmia­ny dzi­wi fakt, że zamien­ni­kiem ma być WIRON, któ­ry ana­lo­gicz­nie jak WIBOR nie będzie obra­zo­wał real­ne­go kosz­tu pozy­ska­nia pie­nią­dza przez ban­ki, a będzie usta­la­ny pomię­dzy insty­tu­cja­mi finan­so­wy­mi. Przy czym WIBOR opie­ra się na pro­gno­zach, a WIRON na danych histo­rycz­nych, co nie roz­wią­że jed­nak dosta­tecz­nie wąt­pli­wo­ści kon­su­men­tów doty­czą­cych spo­so­bu jego kre­owa­nia. Być może zamiast deli­kat­ne­go liftin­gu przy­da­ło­by się dia­me­tral­ne prze­or­ga­ni­zo­wa­nie pro­ble­mu zawie­ra­nych umów i zmia­ny zasad ich funk­cjo­no­wa­nia, choć­by poprzez wpro­wa­dze­nie sta­łe­go opro­cen­to­wa­nia w miej­sce zmien­ne­go, któ­re to roz­wią­za­nia już od daw­na funk­cjo­nu­ją w wie­lu kra­jach europejskich.

 

KANCELARIA ADWOKACKA
DOMINIKA PEŻYŃSKA

Adres:
ul. Giełdowa 4D/4
Adres
01–211 Warszawa