15 czerwca 2023 r. TSUE odpowie na pytania prejudycjalne dot. zabezpieczeń ws. Getin Noble Bank

Dzień 15 czerw­ca 2023 roku będzie waż­ną datą dla wszyst­kich Fran­ko­wi­czów, bo na ten dzień zapla­no­wa­ne jest ogło­sze­nie nie jed­ne­go, a dwóch wyro­ków TSUE w klu­czo­wych dla kre­dy­tów fran­ko­wych sprawach!

Pierw­sza z nich, to spra­wa o któ­rej jest już dosyć gło­śno od pew­ne­go cza­su, a doty­czy ona tzw. wyna­gro­dzeń docho­dzo­nych przez ban­ki od kapi­ta­łu kre­dy­tu, w przy­pad­ku gdy sąd stwier­dził nie­waż­ność umo­wy kre­dy­tu w cało­ści i od począt­ku (sygn. C‑520/21). Nato­miast dru­ga spra­wa odno­si się do sądo­we­go zawie­sze­nia spła­ty rat kre­dy­tu zacią­gnię­te­go w Getin Ban­ku do cza­su wyda­nia pra­wo­moc­ne­go wyro­ku w postę­po­wa­niu o unie­waż­nie­nie umo­wy. Spra­wa ta ma znacz­nie szer­szy kon­tekst od pierw­szej i to na tym sku­pi­my się w poniż­szym wpi­sie (sygn. C‑287/22).

Getin Bank jest jed­nym z naj­więk­szych ban­ków w Pol­sce z bar­dzo dużą licz­bą klien­tów, w tym oczy­wi­ście Fran­ko­wi­czów. Obec­nie toczy się prze­ciw­ko nie­mu wie­le spraw doty­czą­cych nie­waż­no­ści umów kre­dy­to­wych indek­so­wa­nych do walu­ty obcej, głów­nie CHF. W ramach postę­po­wa­nia w jed­nej z takich spraw o usta­le­nie nie­waż­no­ści umo­wy kre­dy­tu, sędzia Wydzia­łu Fran­ko­we­go Sądu Okrę­go­we­go w War­sza­wie skie­ro­wał do TSUE pyta­nie pre­ju­dy­cjal­ne. W oma­wia­nej spra­wie, kre­dy­to­bior­cy sta­ra­ją­cy się o unie­waż­nie­nie umo­wy zło­ży­li wnio­sek o zabez­pie­cze­nie rosz­czeń poprzez wstrzy­ma­nie spła­ty rat kre­dy­tu do cza­su wyda­nia pra­wo­moc­ne­go wyro­ku. Sąd wydał jed­nak posta­no­wie­nie odma­wia­ją­ce im zabez­pie­cze­nia, argu­men­tu­jąc to tym, że nie spła­ci­li jesz­cze ban­ko­wi nomi­nal­nej kwo­ty kre­dy­tu. Kie­ru­jąc zapy­ta­nie do TSUE, war­szaw­ski sąd chciał roz­strzy­gnąć, czy unij­na Dyrek­ty­wa 93/13, chro­nią­ca kon­su­men­tów przed nie­uczci­wy­mi warun­ka­mi w umo­wach, nie stoi w sprzecz­no­ści w sto­sun­ku do wykład­ni kra­jo­wych prze­pi­sów oraz orzecz­nic­twa kra­jo­we­go, zgod­nie z któ­ry­mi sąd może odmó­wić kre­dy­to­bior­cy zabez­pie­cze­nia np. z uwa­gi na koniecz­ność roz­li­cze­nia się z ban­kiem z poży­czo­ne­go kapi­ta­łu lub ze wzglę­du na dobrą sytu­ację finan­so­wą ban­ku, nawet gdy ist­nie­je duże praw­do­po­do­bień­stwo, że umo­wa kre­dy­to­wa zosta­nie przez sąd unieważniona.

Powyż­sze pyta­nie pre­ju­dy­cjal­ne zosta­ło zada­ne przed ogło­sze­niem decy­zji Ban­ko­we­go Fun­du­szu Gwa­ran­cyj­ne­go o obję­ciu Getin Ban­ku pro­ce­sem przy­mu­so­wej restruk­tu­ry­za­cji Getin Noble Bank, któ­ra zapa­dła 30 wrze­śnia 2022 r. Zgod­nie z usta­wą o Ban­ko­wym Fun­du­szu Gwa­ran­cyj­nym, w trak­cie przy­mu­so­wej restruk­tu­ry­za­cji nie­do­pusz­czal­ne jest wsz­czę­cie postę­po­wa­nia zabez­pie­cza­ją­ce­go, czy­li takie­go wła­śnie, któ­re pozwa­la zawie­sić spła­ce­nie rat. Ist­nie­ją jed­nak poważ­ne wąt­pli­wo­ści sądów czy usta­wa ta nie jest sprzecz­na z prze­pi­sa­mi unij­ny­mi i nie ogra­ni­cza praw kon­su­men­ta. Cho­dzi tutaj bowiem o to, czy prze­pi­sy usta­wy o BFG zaka­zu­ją­ce wsz­czy­na­nia postę­po­wań zabez­pie­cza­ją­cych w sto­sun­ku do ban­ku znaj­du­ją­ce­go się w sta­nie przy­mu­so­wej restruk­tu­ry­za­cji są zgod­ne z unij­ną dyrek­ty­wą chro­nią­cą kon­su­men­tów oraz dyrek­ty­wą okre­śla­ją­cą ramy pro­ce­sów restruk­tu­ry­za­cyj­nych i napraw­czych. Stąd poja­wia się wie­le wąt­pli­wo­ści w dok­try­nie i część sądów nadal udzie­la Fran­ko­wi­czom z Getin Ban­ku zabez­pie­czeń w posta­ci wstrzy­ma­nia spła­ty rat, zapo­bie­ga­jąc w ten spo­sób powięk­sza­niu kwo­ty nad­pła­ty, któ­rą trud­no będzie odzyskać.

W dniu 28 kwiet­nia 2023 r. został zgło­szo­ny wnio­sek o ogło­sze­nie upa­dło­ści Getin Noble Bank S.A., jed­nak do cza­su wyda­nia posta­no­wie­nia o upa­dło­ści upły­nie zapew­ne jesz­cze co naj­mniej kil­ka mie­się­cy. For­mal­nie bank pozo­sta­je więc w sta­nie przy­mu­so­wej restruk­tu­ry­za­cji, dla­te­go wyrok TSUE zapo­wie­dzia­ny na 15 czerw­ca 2023 roku będzie miał bar­dzo duże zna­cze­nie i powi­nien roz­wiać wszel­kie panu­ją­ce wątpliwości.

Mimo że spra­wa roz­pa­try­wa­na przez TSUE doty­czy sytu­acji kon­kret­nych kre­dy­to­bior­ców i zosta­ła zaini­cjo­wa­na jesz­cze przed ogło­sze­niem decy­zji BFG o wsz­czę­ciu przy­mu­so­wej restruk­tu­ry­za­cji Getin Ban­ku, tak jed­nak wyrok TSUE ogło­szo­ny w dniu 15 czerw­ca 2023 roku (C‑287/22) będzie miał wymiar ogól­ny i mamy nadzie­ję spo­wo­du­je ujed­no­li­ce­nie orzecz­nic­twa sądów kra­jo­wych we wszyst­kich spra­wach fran­ko­wych. A zatem już nie­dłu­go dowie­my się, czy wszyst­kie sądy, tak­że te mniej­sze, któ­re obec­nie z uwa­gi na zmia­nę prze­pi­sów o wła­ści­wo­ści sądów, będą coraz czę­ściej roz­po­zna­wa­ły spra­wy tzw. kre­dy­tów fran­ko­wych, na maso­wą ska­lę będą udzie­la­ły zabez­pie­czeń, sta­wia­jąc w pierw­szej kolej­no­ści kwe­stie ochro­ny praw kon­su­men­ta. Wyda­je się to jak naj­bar­dziej zasad­ne, tym bar­dziej bio­rąc pod uwa­gę fakt, że oko­ło 98% umów kre­dy­to­wych jest unie­waż­nia­nych, a dal­sze regu­lo­wa­nie spła­ty rat dopro­wa­dza do więk­szej szko­dy po stro­nie kon­su­men­ta i nie­po­trzeb­nie zwięk­sza ska­lę roz­li­czeń po pra­wo­moc­nym wyroku.

Co cie­ka­we tak­że, od 1 lip­ca 2023 r. nastą­pi zmia­na w prze­pi­sach o roz­po­zna­wa­niu zaża­leń, któ­ra będzie doty­czy­ła tak­że mię­dzy inny­mi zaża­leń na posta­no­wie­nia doty­czą­ce zabez­pie­cze­nia. Od tego dnia znik­ną zaża­le­nia pozio­mie, a zaża­le­nia od posta­no­wień w kwe­stii zabez­pie­cze­nia rosz­czeń będą roz­po­zna­wa­li sędzio­wie z sądów II instan­cji, co rów­nież może mieć wpływ na ugrun­to­wa­nie się sta­no­wisk, zgod­nie z któ­ry­mi wnio­ski o zabez­pie­cze­nia w spra­wach kre­dy­tów fran­ko­wych powin­ny być uwzględ­nia­ne na korzyść kredytobiorców.