Roszczenia banków o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału

Wska­zy­wa­li­śmy, że w pol­skim pra­wie brak jest pod­staw do doma­ga­nia się przez ban­ki jakie­go­kol­wiek wyna­gro­dze­nia za korzy­sta­nie z kapi­ta­łu, w przy­pad­ku usta­le­nia, że umo­wa kre­dy­tu jest nie­waż­na. Nie­za­leż­nie od tego obser­wu­je­my, że ban­ki coraz czę­ściej już w odpo­wie­dziach na pozwy zgła­sza­ją swo­je rosz­cze­nia lub wska­zu­ją, że będą je for­mu­ło­wa­ły w przy­szło­ści. Chce­my pod­kre­ślić, że takie dzia­ła­nia ban­ku są nie tyl­ko bez­przed­mio­to­we i bez­pod­staw­ne, ale tak­że, a może przede wszyst­kim przed­wcze­sne, bowiem pyta­nie czy ban­ko­wi przy­słu­gu­je pra­wo wyna­gro­dze­nia w takiej sytu­acji, aktu­ali­zu­je się dopie­ro w przy­pad­ku pra­wo­moc­ne­go usta­le­nia nie­waż­no­ści umowy.

 

Nie­waż­ność umo­wy kre­dy­tu fran­ko­we­go wyni­ka z naru­sze­nia przez ban­ki posta­no­wień dyrek­ty­wy 93/13 w spra­wie nie­uczci­wych warun­ków w umo­wach z kon­su­men­ta­mi poprzez wpro­wa­dze­nie do umo­wy nie­uczci­wych klau­zul (abu­zyw­nych), stąd przy­zna­nie w takiej sytu­acji ban­ko­wi odse­tek, pro­wa­dzi­ło­by do tego, że bank uzy­skał­by korzyść za dzia­ła­nie sprzecz­ne z pra­wem. Kon­su­ment nie może prze­cież zostać obcią­żo­ny odpo­wie­dzial­no­ścią za bez­praw­ne dzia­ła­nie ban­ku, ponie­waż było­by to sprzecz­ne z posta­no­wie­nia­mi ww. dyrektywy.

 

Co wię­cej ban­ki for­mu­łu­jąc powyż­sze rosz­cze­nia nie poda­ją ich pod­sta­wy praw­nej ani spo­so­bu wyli­cze­nia kwo­ty wyna­gro­dze­nia. W naszej opi­nii pod­sta­wy praw­nej nie mógł­by w tej sytu­acji sta­no­wić art. 359 kodek­su cywil­ne­go, ponie­waż zgod­nie z nim odset­ki od sumy pie­nięż­nej nale­żą się tyl­ko wte­dy, gdy to wyni­ka z czyn­no­ści praw­nej albo z usta­wy, z orze­cze­nia sądu lub z decy­zji inne­go wła­ści­we­go orga­nu, a żad­na z tych oko­licz­no­ści nie ma tutaj miejsca.

 

Sądy pol­skie bar­dzo dobrze radzą sobie z doma­ga­niem się przez ban­ki wyna­gro­dze­nia za korzy­sta­nie z kapi­ta­łu, oce­nia­jąc je nega­tyw­nie i odda­la­jąc rosz­cze­nia kie­ro­wa­ne w sto­sun­ku do Fran­ko­wi­czów. W uza­sad­nie­niach wyro­ków sądy stwier­dza­ją, że żąda­nie przez bank po unie­waż­nie­niu kre­dy­tu fran­ko­we­go wyna­gro­dze­nia za korzy­sta­nie z kapi­ta­łu jest nie tyl­ko sprzecz­ne z cela­mi dyrek­ty­wy 93/13 i udzie­lo­nej kon­su­men­to­wi na jej pod­sta­wie ochro­nie, nie znaj­du­je opar­cia w pol­skich prze­pi­sach, ale tak­że pro­wa­dzi­ło­by do swo­iste­go powro­tu nie­waż­nej umo­wy kre­dy­tu w zakre­sie opro­cen­to­wa­nia, co jest z kolei sprzecz­ne z koniecz­no­ścią zanie­cha­nia sto­so­wa­nia nie­uczci­we­go warun­ku, któ­ry skut­ko­wał sank­cją nie­waż­no­ści oraz zapo­bie­że­nia uzy­ska­nia przez kre­dy­to­daw­cę z tego tytu­łu korzyści.

 

Pod­su­mo­wu­jąc pol­skie pra­wo nie prze­wi­du­je moż­li­wo­ści żąda­nia wyna­gro­dze­nia za korzy­sta­nie z cudzych pie­nię­dzy w innej posta­ci niż odset­ki, a wska­za­ny powy­żej art. 359 k.c. nie może zna­leźć zasto­so­wa­nia w spra­wach kre­dy­tów fran­ko­wych, dla­te­go też kre­dy­to­bior­cy po usta­le­niu nie­waż­no­ści łączą­cych ich dotych­czas z ban­kiem umów tzw. kre­dy­tów CHF nie mogą zostać zobo­wią­za­ni do zapła­ty wyna­gro­dze­nia za korzy­sta­nie z kapi­ta­łu udo­stęp­nio­ne­go przez bank.