Kredyty udzielone w PLN, które następnie zostały indeksowane aneksem – czy również są wadliwe?

Kre­dy­ty udzie­lo­ne w PLN, któ­re następ­nie zosta­ły indek­so­wa­ne anek­sem – czy rów­nież są wadliwe?

Pod­czas ana­li­zy umów kre­dy­tów fran­ko­wych spo­ty­ka­my się cza­sa­mi z sytu­acją, w któ­rej kon­su­ment zawarł umo­wę tra­dy­cyj­ne­go kre­dy­tu zło­tów­ko­we­go, a następ­nie — za namo­wą pra­cow­ni­ków ban­ku — doko­nał jego indek­sa­cji do CHF, pod­pi­su­jąc sto­sow­ny aneks.

Pyta­ją Pań­stwo wów­czas, czy taką umo­wę rów­nież moż­na zakwe­stio­no­wać w sądzie. Odpo­wiedź brzmi – zde­cy­do­wa­nie TAK.

W ana­lo­gicz­nej spra­wie wypo­wie­dział się Sąd Naj­wyż­szy wska­zu­jąc w wyro­ku z dnia 7 listo­pa­da 2019 r. (sygn. akt IV CSK 13/19), że: „Reasu­mu­jąc, w niniej­szej spra­wie zacho­dzą dwie moż­li­wo­ści. Po pierw­sze, jeśli Sąd meri­ti uzna, że oba anek­sy są waż­ne w pozo­sta­łej czę­ści (po wyeli­mi­no­wa­niu z nich tyl­ko posta­no­wień abu­zyw­nych), to wów­czas nale­ża­ło­by uznać, iż mamy do czy­nie­nia z kre­dy­tem zło­to­wym z opro­cen­to­wa­niem LIBOR. Po dru­gie, gdy­by uznać anek­sy w cało­ści za nie­waż­ne, doszło­by do powro­tu do sta­nu sprzed zawar­cia tych­że anek­sów, czy­li kre­dy­tów zło­to­wych z opro­cen­to­wa­niem WIBOR.”

To ozna­cza, że w przy­pad­ku doko­na­nia indek­sa­cji anek­sem moż­na doma­gać się:

1) rosz­cze­nie głów­ne — uzna­nia, że klau­zu­le indek­sa­cyj­ne wpro­wa­dzo­ne anek­sem nie wią­żą stron. Sąd winien wów­czas zasą­dzić od ban­ku na rzecz kon­su­men­ta zwrot nad­płat, jakie powsta­ły na sku­tek doko­na­nych prze­li­czeń PLN na CHF oraz wpła­ca­nych rat kre­dy­tu. Dodat­ko­wo oczy­wi­ście po eli­mi­na­cji klau­zul prze­li­cze­nio­wych zmniej­sze­niu ule­gnie sal­do zadłu­że­nia kre­dy­to­bior­cy, a kre­dyt w dal­szym cią­gu będzie wią­zał stro­ny, przy czym zasto­so­wa­nie znaj­dzie opro­cen­to­wa­nie opar­te o staw­kę LIBOR plus mar­ża. W takiej sytu­acji kre­dy­to­bior­cy sto­ją więc na sta­no­wi­sku, że: (i) umo­wa kre­dy­tu jest waż­na, (ii) aneks wpro­wa­dza­ją­cy prze­wa­lu­to­wa­nie jest waż­ny, zwłasz­cza w zakre­sie wpro­wa­dze­nia opro­cen­to­wa­nia LIBOR, (iii) aneks nie wią­że kre­dy­to­bior­ców w zakre­sie wpro­wa­dze­nia do roz­li­czeń walu­ty CHF.

2) rosz­cze­nie ewen­tu­al­ne — usta­le­nia nie­waż­no­ści całe­go anek­su, co z kolei ozna­cza powrót do pier­wot­nej umo­wy zło­tów­ko­wej wraz z opro­cen­to­wa­niem opar­tym o staw­kę WIBOR plus mar­ża. W takiej sytu­acji kre­dy­to­bior­cy uwa­ża­ją więc, że: (i) umo­wa kre­dy­tu jest waż­na, (ii) aneks wpro­wa­dza­ją­cy indek­sa­cję jest w cało­ści nie­waż­ny, (iii) stro­ny umo­wy wra­ca­ją do pier­wot­nych zasad roz­li­czeń kre­dy­tu, a więc sal­da wyra­żo­ne­go w PLN wraz z opro­cen­to­wa­niem WIBOR.

W każ­dej sytu­acji naj­waż­niej­szym skut­kiem dla kre­dy­to­bior­cy jest oczy­wi­ście spa­dek zadłu­że­nia oraz wyeli­mi­no­wa­nie z umo­wy ryzy­ka walu­to­we­go. Rosz­cze­nia pie­nięż­ne skie­ro­wa­ne do ban­ku obej­mu­ją oczy­wi­ście nad­pła­ty spo­wo­do­wa­ne sto­so­wa­niem do roz­li­czeń walu­ty CHF, któ­re w zależ­no­ści od tego, czy do usta­la­nia rat odset­ko­wych będzie przy­ję­ty wskaź­nik LIBOR czy WIBOR będą odpo­wied­nio wyż­sze lub niższe.