Bez wątpienia rok 2023 był dla Frankowiczów wyjątkowo udany. Miniony rok zapamiętamy jako liczne zwycięstwa przed TSUE, czy też rekordową liczbę nowych pozwów (ok. 30 % więcej niż w 2022 r.). Szacuje się, że w sądach toczy się już około 150 tys. spraw frankowych. Sądy wydają coraz więcej prawomocnych rozstrzygnięć, a kredytobiorcy wygrywają odpowiednio aż 97% postępowań w sądach okręgowych oraz 99% w sądach apelacyjnych! Bazując na danych sądów okręgowych z końca roku najwięcej spraw trafiło do Sądu Okręgowego w Warszawie (ponad 13 tys.), w którym to znajduje się jedyny w kraju wyspecjalizowany Wydział Frankowy.
W roku 2023 TSUE wydał całą serię prokonsumenckich wyroków dotyczących stricte kredytów frankowych, które znacząco umacniają sytuację Frankowiczów w polskich sądach. Do najważniejszych z nich możemy zaliczyć:
- wyrok TSUE w sprawie C‑520/21 zakazujący bankom żądania z tytułu nieważnej umowy kredytu frankowego wynagrodzenia za korzystanie z kapitału lub jego waloryzacji albo jakiejkolwiek innej formy rekompensaty. Konsumenci mogą natomiast wysuwać w związku z nieważną umową dodatkowe roszczenia wobec banku. W 2024 r. Frankowicze nie muszą zatem już obawiać się, że banki wygrają inicjowane przez siebie procesy o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału.
- wyrok TSUE w sprawie C‑287/22, dzięki któremu kredytobiorcy mogą liczyć na przychylność sądów w kwestii wstrzymania spłaty rat na cały czas trwania procesu. W następstwie tego wyroku polskie sądy zaczęły częściej akceptować wnioski o udzielnie kredytobiorcom takiej formy zabezpieczenia i tym samym konsumenci zyskali realną ochronę przed skutkami wzrostu kursu CHF, ponieważ nie muszą już płacić rat kredytów, które sądy uznają za nieważne w całości;
- wyroki TSUE w sprawie C‑140/22 oraz C‑28/22, w których Trybunał ustosunkował się do kwestii należnych Frankowiczom odsetek ustawowych za opóźnienie. W świetle grudniowych wyroków odsetki za opóźnienie przysługują Frankowiczom za cały czas trwania sporów, już od daty przedsądowego wezwania banku do zapłaty lub najpóźniej od daty doręczenia bankowi odpisu pozwu. TSUE zanegował konieczność składania przez konsumenta w toku procesu sądowego dodatkowego oświadczenia o chęci unieważnienia umowy, wymaganego przez sądy na podstawie kontrowersyjnej uchwały SN;
- wyrok TSUE o sygn. C‑139/22, który potwierdził, że konsumentowi przysługuje prawo do żądania unieważnienia wadliwej umowy niezależnie od posiadanego wykształcenia i wykonywanego zawodu. Tym samym prawnicy, ekonomiści, a nawet pracownicy bankowości powinni być traktowani jak każdy inny konsument, a banki nie mogą w sądzie powoływać się na ponadprzeciętną wiedzę takich kredytobiorców;
Ponadto od kwietnia 2023 roku zmieniła się właściwość miejscowa sądów w sprawach dotyczących kredytów frankowych. Frankowicze przez 5 kolejnych lat mogą składać pozwy tylko do sądów właściwych dla swojego miejsca zamieszkania. Regulacja odciążyła Wydział Frankowy Sądu Okręgowego w Warszawie i spowodowała bardziej równomierne rozłożenie spraw pomiędzy sądy krajowe. W efekcie w 2024 roku sprawy frankowe powinny toczyć się jeszcze szybciej, a czas oczekiwania na rozstrzygnięcie winien ulec znaczącemu skróceniu.
We wrześniu 2023 r. przywrócono natomiast jednoosobowe składy sędziowskie w postępowaniach apelacyjnych, dzięki czemu sądy wydają więcej prawomocnych wyroków i zapadają one szybciej
Czego możemy spodziewać się w 2024 r. w sprawach kredytów frankowych?
Niewątpliwie linia orzecznicza w 2024 r. w zakresie spraw kredytów frankowych będzie zgodna z ukształtowaną już linią orzeczniczą, wyznaczaną przez sądy powszechne, SN oraz TSUE. Ponadto kolejne zagadnienia uszczegółowiające procesy frankowe czekają na rozstrzygnięcie Trybunału, który zapewne konsekwentnie będzie bronił praw konsumentów. Rok 2024 r. może być zatem dla Frankowiczów jeszcze lepszy od minionego.
Dodatkowo z dniem 14 marca bieżącego roku mają wejść w życie przepisy znowelizowanej ustawy o KPC w zakresie rozpraw zdalnych oraz e‑doręczeń. E‑rozprawy mają być rozwiązaniem stałym, a nie jak dotychczas wyłączenie tymczasowym (forma ta pojawiła się w okresie pandemii). Dzięki temu rozwiązaniu Frankowicze nie tracą czasu na dojazd do sądu i odpowiadają na pytania sędziów oraz pełnomocników banków w komfortowych warunkach, siedząc przed komputerem w domu, unikając przy tym zbędnego stresu związanego z wystąpieniem na sali sądowej.
Warto również dodać, że pod koniec roku media obiegła informacja o rządowych zapowiedziach podwyżki wynagrodzeń dla pracowników sądów o 20% oraz zwiększenie liczby sędziów a także personelu pomocniczego zajmujących się sprawami Frankowiczów. Przewiduje się stworzenie 58 dodatkowych etatów sędziowskich, 58 etatów asystenckich oraz 116 urzędniczych, dedykowanych wyłącznie do spraw frankowych.
To wszystko powoduje, że tempo orzecznicze w postępowaniach frankowych powinno być jeszcze szybsze, a wahających się wciąż nad zainicjowaniem procesu Frankowiczów do podjęcia działania z pewnością przekonają przytoczone powyżej wyroki TSUE, jak też statystyki i prognozy eksperckie. Wszystko bowiem wskazuje na to, że w 2024 r. zapadnie jeszcze więcej prawomocnych wyroków, uwalniających kredytobiorców frankowych od wadliwych umów CHF.
KANCELARIA ADWOKACKA
DOMINIKA PEŻYŃSKA
© Copyright Kancelaria Adwokacka Dominika Peżyńska
Projekt i realizacja: primodesign.pl