Frankowicze-przedsiębiorcy zaczynają wygrywać w sądach! Przegląd orzecznictwa.

Sąd Naj­wyż­szy opu­bli­ko­wał uza­sad­nie­nie do uchwa­ły z 28 kwiet­nia 2022 r. (III CZP 40/22).

O samej uchwa­le już pisa­li­śmy tutaj: 

W kwiet­niu Sąd Naj­wyż­szy wydał uchwa­łę, z któ­rej wyni­ka, że posta­no­wie­nia umo­wy, któ­re upo­waż­nia­ją bank do jed­no­stron­ne­go ozna­cze­nia kur­su do wyli­cze­nia dłu­gu i rat, są sprzecz­ne z natu­rą kre­dy­tu indek­so­wa­ne­go. Posta­no­wie­nia takie nie wią­żą kon­su­men­ta, jeże­li kształ­tu­ją jego pra­wa i obo­wiąz­ki w spo­sób sprzecz­ny z dobry­mi oby­cza­ja­mi, rażą­co naru­sza­jąc jego inte­re­sy, czy­li są abu­zyw­ne w rozu­mie­niu art. 3851 kodek­su cywil­ne­go. Powyż­sza teza po raz kolej­ny potwier­dza ugrun­to­wa­ne już w zakre­sie klau­zul abu­zyw­nych orzecz­nic­two i co do zasa­dy dla samych kon­su­men­tów wie­le nie zmienia.

Czy poja­wi­ła się nadzie­ja dla przed­się­bior­ców, któ­rzy zacią­gnę­li kre­dyt CHF?

Kre­dy­ty walo­ry­zo­wa­ne (deno­mi­no­wa­ne lub indek­so­wa­ne) do fran­ka szwaj­car­skie­go wbrew ogól­nej opi­nii były udzie­la­ne nie tyl­ko kon­su­men­tom na cele miesz­ka­nio­we. W mniej­szym zakre­sie Ban­ki udzie­la­ły rów­nież kre­dy­tów i poży­czek powią­za­nych z CHF przed­się­bior­com. Co spo­wo­do­wa­ło, że kolej­ne oso­by- przed­się­bior­cy tak­że wpa­dli w pułap­kę Banków.

O ile wyro­ki usta­la­ją­ce nie­waż­ność tzw. kre­dy­tów fran­ko­wych zacią­gnię­tych przez kon­su­men­tów są już prak­tycz­nie nor­mą, to dro­ga przed­się­bior­ców do tego celu dopie­ro się zaczyna.

Jed­nak co waż­niej­sze, Uchwa­ła (III CZP 40/22) jed­no­znacz­nie kie­ru­je nową linię, pozwa­la­jąc na wal­kę z ban­ka­mi nie tyl­ko kre­dy­to­bior­com kon­su­men­tom, ale tak­że przed­się­bior­com, któ­rzy zacią­gnę­li kre­dyt indeksowany/denominowany. Dowol­ność w usta­la­niu wyso­ko­ści świad­czeń jest nie­do­pusz­czal­na w każ­dej umo­wie fran­ko­wej, nie tyl­ko kon­su­menc­kiej – to sed­no naj­now­sze­go wyro­ku SO w Warszawie.

Jaka jest więc pozy­cja praw­na Frankowiczów-przedsiębiorców?

Uchwa­ła SN III CZP 40/22 z dnia 28.04.2022 r. to w zasa­dzie nowy roz­dział w spra­wach fran­ko­wych. Roz­strzy­gnię­cie jak i uza­sad­nie­nie, któ­re zosta­ło opu­bli­ko­wa­ne co do zasa­dy potwier­dza­ją ugrun­to­wa­ną linię orzecz­ni­czą, odno­śnie sprzecz­no­ści z pra­wem umów walo­ry­zo­wa­nych kur­sem fran­ka szwaj­car­skie­go, tj. takich, w któ­rych co praw­da kwo­ta kre­dy­tu jest wypła­co­na klien­tom w PLN, jed­nak­że ze wzglę­du na umiesz­czo­ne w umo­wach klau­zu­le prze­li­cze­nio­we wyso­kość zadłu­że­nia pre­zen­to­wa­na w CHF oraz raty są uza­leż­nio­ne od wyso­ko­ści kur­su PLN/CHF.

O ile orzecz­nic­two w spra­wach kon­su­menc­kich, jest już co do zasa­dy ugrun­to­wa­ne, to spo­ry, w któ­rych powo­dem był Fran­ko­wicz-przed­się­bior­ców, nadal budzi­ły oba­wy co do pozy­tyw­ne­go roz­strzy­gnię­cia. Od wyda­nia wspo­mnia­nej już Uchwa­ły w zasa­dzie nie ma już wąt­pli­wo­ści – zarów­no kon­su­men­ci, jak i przed­się­bior­cy mogą sku­tecz­nie doma­gać się unie­waż­nie­nia umo­wy kre­dy­tu frankowego!

I tak, przed Sądem Okrę­go­wym w War­sza­wie w spra­wach prze­ciw­ko Raif­fe­isen Bank w dniu 30 paź­dzier­ni­ka 2018 roku (sygn. akt XII Ga 986/18) oraz w dniu 9 listo­pa­da 2019 roku (sygn. XXV C 762/19) zapa­dły pozy­tyw­ne dla Fran­ko­wi­czów-przed­się­bior­ców wyroki.

Kolej­no wyro­kiem z 17 czerw­ca 2022 r. Sąd Okrę­go­wy w War­sza­wie w spra­wie o sygn. XXIII Ga 1713/21 podzie­lił pogląd przed­się­bior­ców, że kre­dyt fran­ko­wy, któ­re­go mecha­nizm wyma­ga sto­so­wa­nia wewnętrz­nych kur­sów ban­ko­wych naru­sza natu­rę umo­wy, a w kon­se­kwen­cji jest nie­waż­ny. Bank zło­żył ape­la­cję, twier­dząc, że umo­wa jest waż­na, a sto­so­wa­nie kur­sów z tabel ban­ko­wych jest powszech­nie przy­ję­te i zgod­ne z pra­wem. Sąd Okrę­go­wy w War­sza­wie, jako sąd dru­giej instan­cji, nie zgo­dził się z poglą­dem ban­ku. Uznał, że wyrok pierw­szej instan­cji odpo­wia­da pra­wu, a w ust­nym moty­wach przy­wo­łał uchwa­łę Sądu Naj­wyż­sze­go III CZP 40/22 z 28 kwiet­nia 2022 r. W tej uchwa­le Sąd Naj­wyż­szy potwier­dził, że ode­sła­nie do kur­sów z tabel ban­ko­wych naru­sza natu­rę sto­sun­ku umo­wy kre­dy­tu indek­so­wa­ne­go. Roz­strzy­gnię­cie to jest jed­nym z pierw­szych wyro­ków pra­wo­moc­nych doty­czą­cych przed­się­bior­ców, co do któ­rych nie mają zasto­so­wa­nia prze­pi­sy o ochro­nie kon­su­men­tów (usta­wa Kodeks cywil­ny oraz Dyrek­ty­wa 93/13). Przed­się­bior­cy nie pod­le­ga­ją tak­że ochro­nie wyni­ka­ją­cej z orze­czeń Try­bu­na­łu Spra­wie­dli­wo­ści UE w Luk­sem­bur­gu. Wyłącz­ną pod­sta­wą roz­strzy­gnię­cia są więc kla­sycz­ne prze­pi­sy pol­skie­go kodek­su cywilnego.

Tak­że jed­no z naj­now­szych orze­czeń potwier­dza rosną­cą pozy­cję przed­się­bior­ców w spo­rach z ban­ka­mi. Dnia 5 maja 2022 r zapadł Wyrok w Wydzia­le Gospo­dar­czym Sądu Okrę­go­we­go w War­sza­wie (sygn. akt XVI GC 762/18). Sąd uznał, że umo­wa kre­dy­tu jest bez­względ­nie nie­waż­na, powo­łu­jąc się przy tym na ostat­nią uchwa­łę SN, czy­li nie­zgod­ność z natu­rą sto­sun­ku praw­ne­go kre­dy­tu walo­ry­zo­wa­ne­go do walu­ty obcej. Zda­niem sądu nie może być tak, że tyl­ko jed­na stro­na, ta moc­niej­sza, czy­li bank, ma nie­ogra­ni­czo­ne pra­wo do kształ­to­wa­nia tego rodza­ju świadczenia.

Reasu­mu­jąc, Uchwa­ła jest zde­cy­do­wa­nie bar­dzo waż­na i potwier­dza racje Fran­ko­wi­czów będą­cych przed­się­bior­ca­mi. Do unie­waż­nie­nia umo­wy kre­dy­tu indek­so­wa­ne­go wystar­czy fakt sto­so­wa­nia przez bank tak zwa­nej tabe­li kur­sów. Klau­zu­le abu­zyw­ne nie wią­żą stron umo­wy zawar­tej mię­dzy ban­kiem i przed­się­bior­cą i naj­waż­niej­sze – Fran­ko­wi­cze-przed­się­bior­cy rów­nież mogą sku­tecz­nie zawal­czyć w sądzie o swo­je pie­nią­dze. Bez wąt­pie­nia bowiem rosną­cy kurs fran­ka szwaj­car­skie­go doskwie­ra nie tyl­ko kon­su­men­tom, ale rów­nież przedsiębiorcom.

Na zakoń­cze­nie przy­po­mi­na­my, że okres przedaw­nie­nia w przy­pad­ku przed­się­bior­cy jest inny (krót­szy!), niż w przy­pad­ku rosz­czeń kon­su­men­tów. Dla­te­go przed­się­bior­cy, któ­rzy zacią­gnę­li kre­dyt we fran­kach, nie powin­ni dłu­go odkła­dać decy­zji o pozwa­niu Ban­ku, bowiem okres przedaw­nie­nia w ich spra­wach wyno­si tyl­ko 3 lata.