Czy Frankowicze Getin Noble Banku mają szanse na odszkodowania ze Skarbu Państwa?

W czwar­tek 21 mar­ca br. odby­ła się dłu­go wycze­ki­wa­na przez wie­lu Fran­ko­wi­czów Getin Noble Ban­ku roz­pra­wa przed TSUE w spra­wie o sygn. akt C‑118/23! Spra­wa zosta­ła zaini­cjo­wa­na przez Woje­wódz­ki Sąd Admi­ni­stra­cyj­ny, któ­ry to w trak­cie roz­pa­try­wa­nia skar­gi Rady Nad­zor­czej Getin Noble Ban­ku prze­ciw­ko Ban­ko­we­mu Fun­du­szo­wi Gwa­ran­cyj­ne­mu oraz skarg co naj­mniej 7,5 tys. innych osób poszko­do­wa­nych, zde­cy­do­wał się skie­ro­wać czte­ry pyta­nia pre­ju­dy­cjal­ne do Try­bu­na­łu Spra­wie­dli­wo­ści Unii Europejskiej.

Pierw­sze pyta­nie, któ­re WSA zadał TSUE, doty­czy­ło zakre­su ochro­ny praw­nej wyni­ka­ją­cej z pra­wo­moc­ne­go wyro­ku w postę­po­wa­niu skar­go­wym Rady Nad­zor­czej. Dru­gie pyta­nie skie­ro­wa­ne do TSUE doty­czy kwe­stii dopusz­czal­no­ści roz­po­zna­nia jed­no­cze­śnie wszyst­kich skarg zwią­za­nych z decy­zją BFG w spra­wie restruk­tu­ry­za­cji ban­ku. Nato­miast trze­cie i czwar­te pyta­nia sku­pia­ją się na zgod­no­ści pol­skich prze­pi­sów doty­czą­cych restruk­tu­ry­za­cji z nor­ma­mi europejskimi.

Roz­strzy­gnię­cie tych kwe­stii jest klu­czo­we, ponie­waż może wpły­nąć na ochro­nę praw Fran­ko­wi­czów oraz innych zain­te­re­so­wa­nych stron w kon­tek­ście decy­zji BFG o restruk­tu­ry­za­cji Getin Noble Ban­ku, któ­ry przy­po­mnij­my od lip­ca 2023 jest w sta­nie upa­dło­ści. W wyni­ku przy­ję­tej for­mu­ły restruk­tu­ry­za­cji Fran­ko­wi­cze zosta­li nara­że­ni na zna­czą­ce stra­ty finan­so­we i brak moż­li­wo­ści docho­dze­nia zapła­ty w sądzie. Kre­dy­to­bior­cy nie mogą docho­dzić zwro­tu należ­no­ści pie­nięż­nych na dro­dze sądo­wej, lecz są zmu­sze­ni for­mu­ło­wać swo­je rosz­cze­nia zgła­sza­jąc wie­rzy­tel­no­ści w toku postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go, co wią­że się z mini­mal­ną szan­są na odzy­ska­nie jakich­kol­wiek środ­ków od upa­dłe­go banku.

Wszy­scy zain­te­re­so­wa­ni wycze­ki­wa­li zatem na mar­co­wy wyrok. Nie­ste­ty osta­tecz­nie wyrok w dniu 21 mar­ca nie zapadł. Na roz­pra­wie swo­je sta­no­wi­ska zapre­zen­to­wa­li peł­no­moc­ni­cy kre­dy­to­bior­ców poszko­do­wa­nych w wyni­ku restruk­tu­ry­za­cji Getin Noble Ban­ku, jak i rów­nież stro­ny prze­ciw­nej. Wszy­scy jed­no­gło­śnie zgo­dzi­li się, że nie­do­pusz­czal­ne jest roz­dzie­le­nie przez WSA w War­sza­wie połą­czo­nych do wspól­ne­go roz­po­zna­nia skarg. Ponad­to peł­no­moc­ni­cy Fran­ko­wi­czów oraz pozo­sta­łych pokrzyw­dzo­nych postu­lo­wa­li rów­nież, że nie­do­pusz­czal­ne jest łącze­nie przez BFG funk­cji orga­nu ds. restruk­tu­ry­za­cji z funk­cją gwa­ran­ta depo­zy­tów oraz kura­to­ra ban­ku pod­da­ne­go przy­mu­so­wej restruk­tu­ry­za­cji, ponie­waż organ ten mógł być stron­ni­czy podej­mu­jąc decy­zję wobec klien­tów. Sta­no­wi­sko stro­ny prze­ciw­nej, było w tej kwe­stii cał­ko­wi­cie odwrot­ne. BFG uwa­ża, że połą­cze­nie w jed­nym orga­nie trzech funk­cji nie spo­wo­do­wa­ło utra­ty nie­za­leż­no­ści orga­nu i nie pro­wa­dzi­ło do kon­flik­tu inte­re­sów. Głos zabra­ła też przed­sta­wi­ciel­ka Komi­sji Euro­pej­skiej, któ­ra przy­ję­ła wywa­żo­ne sta­no­wi­sko, jed­no­cze­śnie suge­ru­jąc, że łącze­nie wspo­mnia­nych funk­cji może naru­szać gwa­ran­cje nie­za­leż­no­ści – BFG spraw­dzał czyn­no­ści, któ­re sam wcze­śniej wyko­nał, a zatem kon­tro­lu­jąc wła­sne dzia­ła­nia BFG mógł być stron­ni­czy. Oce­nę poten­cjal­nej utra­ty gwa­ran­cji pro­ce­du­ral­nych peł­no­moc­nicz­ka KE pozo­sta­wi­ła jed­nak sądo­wi kra­jo­we­mu. Roz­pra­wa zakoń­czy­ła się decy­zją sędziów o spo­rzą­dze­niu opi­nii przez Rzecz­ni­ka Gene­ral­ne­go TSUE, któ­ra ma zostać przed­sta­wio­na 13 czerw­ca 2024 roku. Ozna­cza to, że oso­by poszko­do­wa­ne w wyni­ku restruk­tu­ry­za­cji GNB będą musia­ły jesz­cze pocze­kać na osta­tecz­ne rozstrzygnięcie.

W sytu­acji, gdy TSUE stwier­dzi, że pro­ces restruk­tu­ry­za­cji GNB został prze­pro­wa­dzo­ny z naru­sze­niem pra­wa, to otwo­rzy się wów­czas szan­sa dla Fran­ko­wi­czów, obli­ga­ta­riu­szy oraz akcjo­na­riu­szy do docho­dze­nia odszko­do­wań od Skar­bu Pań­stwa. Decy­zja TSUE doty­czą­ca restruk­tu­ry­za­cji Getin Noble Ban­ku będzie więc mia­ła dale­ko­sięż­ne kon­se­kwen­cje nie tyl­ko dla ban­ku i jego klien­tów, ale tak­że dla całe­go sek­to­ra ban­ko­we­go w Polsce.

Dro­ga do odzy­ska­nia odszko­do­wań przez Fran­ko­wi­czów będzie mimo wszyst­ko dłu­ga i skom­pli­ko­wa­na. War­to zazna­czyć, że to nie TSUE zde­cy­du­je czy restruk­tu­ry­za­cja Getin Noble Ban­ku zosta­ła prze­pro­wa­dzo­na z naru­sze­niem pra­wa, a WSA kie­ru­jąc się orze­cze­niem TSUE. Co wię­cej, sta­no­wi­sko WSA musi jesz­cze pod­trzy­mać na póź­niej­szym eta­pie NSA, co dopie­ro otwo­rzy dro­gę do kie­ro­wa­nia wobec Skar­bu Pań­stwa rosz­czeń odszkodowawczych.

Mimo to oso­by, któ­re zna­czą­co nad­pła­ci­ły kapi­tał nie­waż­nej umo­wy kre­dy­tu, powin­ny wal­czyć do koń­ca o odzy­ska­nie tych kwot. Wszy­scy kre­dy­to­bior­cy, któ­rzy jesz­cze nie pod­ję­li kro­ków praw­nych, powin­ni jak naj­szyb­ciej zło­żyć do sądu pozew o usta­le­nie nie­waż­no­ści umo­wy kre­dy­to­wej powią­za­nej z walu­tą obcą wraz z wnio­skiem o zabez­pie­cze­nie, poprzez zawie­sze­nie dal­szej spła­ty rat kre­dy­tu na cały czas postę­po­wa­nia. Sądy zawie­sza­ją jedy­nie postę­po­wa­nia o zapła­tę, któ­re będą mogły zostać wzno­wio­ne dopie­ro po zakoń­cze­niu postę­po­wa­nia upa­dło­ścio­we­go, nato­miast spra­wy o usta­la­nie nie­waż­no­ści umów kre­dy­to­wych są stan­dar­do­wo pro­ce­do­wa­ne, oczy­wi­ście po przy­stą­pie­niu do nich syn­dy­ka w miej­sce upa­dłe­go ban­ku. Uzy­ska­nie pra­wo­moc­ne­go wyrok usta­la­ją­ce­go nie­waż­ność ma klu­czo­we zna­cze­nie, ponie­waż pozwo­li pozbyć się nie­uczci­we­go kre­dy­tu z fik­cyj­nym sal­dem, nie pła­cić dalej rat oraz wykre­ślić hipo­te­kę usta­no­wio­ną jako zabez­pie­cze­nie spła­ty kre­dy­tu, a tak­że dane o zadłu­że­niu z reje­stru BIK.

Spra­wa zosta­ła odro­czo­na do czerw­ca 2024 r., a skar­żą­cy, czy­li poszko­do­wa­ni restruk­tu­ry­za­cją i upa­dło­ścią ban­ku Fran­ko­wi­cze, któ­rzy posia­da­ją umo­wy kre­dy­to­we zawar­te z Getin Noble Bank S.A. bar­dzo liczą na to, że jej finał będzie korzyst­ny, to bowiem pozwo­li­ło­by im docho­dzić ewen­tu­al­nych odszko­do­wań od Skar­bu Pań­stwa, za szko­dy ponie­sio­ne w związ­ku z decy­zją o przy­mu­so­wej restrukturyzacji.